Sabtu, 08 November 2014

Bahan Ajar SMP

Kelas VII

  • Materi Ajar Semester I
  1. Teks Dengaran Naratif tentang Peristiwa atau Kejadian
  2. Teks Naratif tentang Peristiwa atau Kejadian dalam Ragam Krama
  3. Teks Piwulang Serat Wulangreh pupuh Pangkur (Sekar Macapat Pangkur)
  4. Teks Bacaan Cerita Rakyat atau Sastra Babat
  5. Teks Bacaan Cerita Pengalaman
  6. Teks Dengaran Cerita Pengalaman
  7. Membaca Aksara Jawa (Kalimat dan paragraf berhuruf Jawa dengan penerapan sandhangan dan pasangan)
  8. Unggah-ungguh Basa

  • Materi Ajar Semester II 
  1. Teks dengaran deskripsi tentang peristiwa budaya
  2. Teks deskripsi tentang peristiwa budaya ragam krama.
  3. Teks Piwulang Serat Wulangreh pupuh Sinom
  4. Teks cerita Ramayana lakon Kidang Kencana
  5. Teks dialog/percakapan yang diambil dari cerita cekak
  6. Membaca Aksara Jawa (Paragraf cerita (Kidang Kencana) berhuruf latin, Paragraf berhuruf Jawa dengan penerapan sandhangan, pasangan, dan angka Jawa yang terdapat kesalahan tulis).

Kelas VIII

  • Materi Ajar Semester I
  1. Wacana dengaran legenda
  2. Teks piwulang Serat Wulangreh pupuh Gambuh (Sekar Macapat Gambuh)
  3. Teks berita aktual.
  4. Pesan/iklan
  5. Teks dialog berisi atur-atur.
  6. Konstruksi kalimat untuk menyampa ilkan pesan
  7. Tembang macapat Gambuh berhuruf Jawa dengan penerapan sandhangan, pasangan, dan aksara rekan.
  8. Tembang macapat Gambuh berhuruf latin
  • Materi Ajar Semester II 
  1. Teks cerita wayang Ramayana lakon Resi Jatayu ragam krama.
  2. Teks Piwulang Serat Wulangreh pupuh Kinanthi.
  3. Teks dengaran naratif tentang asal-usul/tempat
  4. Teks dengaran dialog guyon maton/ dhagelan/ plesetan/gara-gara.
  5. Teks sandiwara 1 (satu) babak dengan durasi waktu maksimal 20 menit
  6. Unsur intrinsik sandiwara.
  7. Teks Naratif berhuruf Jawa dengan penerapan sandhangan, pasangan, dan aksara Murda


Kelas IX
  • Materi Ajar Semester I
  1. Teks cerita wayang Ramayana lakon Anoman Duta
  2. Teks piwulang Serat Wulangreh/Wulangsunu pupuh Dhandhanggula.
  3. Teks Piwulang Sekar Macapat Dhandhanggula
  4. Wacana dialog sandiwara berbahasa Jawa
  5. Naskah sandiwara
  6. Teks deskripsi tatacara/upacara adat
  7. Unggah-ungguh Basa
  8. Syair tembang tembang macapat Dhandhanggula karangan sendiri berhuruf Latin.
  • Materi Ajar Semester II 
  1. Geguritan
  2. Teks geguritan
  3. Struktur geguritan
  4. Teknik membaca indah geguritan
  5. Teknik menulis geguritan.
  6. Teks dengaran piwulang Serat Wulangreh pupuh Durma
  7. Teks dialog drama sekolah
  8. Teks dengaran pidato
  9. Tayangan sandiwara tradisional Jawa
  10. Tembang Durma


Dhandhanggula


Dhandhanggula iku salah sijiné tembang macapat kang isine pengarepan utawa pengajap kang becik. Dhandhang iku pengarep-arep. Mula saka kuwi, tembang kang nganggo metrum Dhandhanggula uga duwé isi kang legi kaya déné gula. Akèh pitutur kuna kang nganggo jinis iki. Tembang Dhandhanggula nduweni watak luwes, ngresepake. Mathuk kanggo bebuka/pambuka medharaké piwulang, rasa kasmaran/gandrung. Pralambange tumrap para nom-noman sawise padha kasmaran ngalami kedadeyan kang endah-endah (kenangan manis). Dene, sasmitaning tembang Dhandhanggula: manis, sardula, madu, drawa, gendhis.
Ana uga kang nyoba othak-athik gathuk karo sawijining raja ing jaman Kadiri, Dhandhanggendhis. Saka othak-athik iki banjur kinira yèn tembang iki digawé nalika jaman Kadhiri. Gendhis uga nduwé arti gula.

Gambuh


Gambuh iku sajinising sekar madya.Gambuh punika ateges jumbuhaken (nggambuhi ateges nglarasaken) tegesipun ing gesang b‡ebrayan kita kedah jumbuhaken ing kahanan, lan kawontenan ugi empan papan kalawau.

Pangkur


Pangkur iku salah sijiné tembang macapat kang nduwé watak munggah ndhuwur. Menawi badhé nggayuh kaliyan gepok sénggol kaliyan kasaénan, kita kedah saged nyimpangi, lan sampun saged mungkur. Inggih punika nyimpangi bab-bab inkang damel gendra, damel dredhah, mungkuraken kadonyan. Upama piwulang, iku piwulang kang dhuwur. Upama tresna, iku tresna kang pinunjul. Seka tetembangan iki banjur akèh manéka warna tembang lan gegendhingan kang nganggo jeneng pangkur, antara liya: pangkur jenggleng, pangkur palaran, pangkur lombok, lan liya-liyané.